zgarnijpremie.pl » Poradniki » Konta osobiste - poradniki » Czy komornik może zająć konto członka rodziny?

Czy komornik może zająć konto członka rodziny?

12 lip 2023 Komentarze ok. 12 minut czytania Oceń!

Wojciech Wojtczak
Wojciech Wojtczak – redaktor portalu Zgarnijpremie.pl. Absolwent Dolnośląskiej Szkoły …
[email protected]

W życiu mogą nas zaskoczyć różne sytuacje, a problemy finansowe nie należą tutaj do wyjątków. Nie musimy jednak sami odpowiadać za powstałe sytuacje, a mimo wszystko możemy się stać ich uczestnikiem. Egzekucja komornicza jest jednym z najmniej pożądanych sytuacji, ale niestety dotyczy one wielu osób. Konsekwencją problemów finansowych może być zajęcie komornicze rachunku bankowego. Sprawdziliśmy, czy komornik może zająć konto członka rodziny.

Spis treści

Kiedy komornik może zająć konto w banku?

Zajęcie konta bankowego jest wynikiem egzekucji komorniczej na mocy postanowienia sądu. Do takiej sytuacji może dojść w przypadku konsekwentnego nie regulowania zobowiązań (np. rat kredytu). Po uzyskaniu tytułu wykonawczego lub upoważnienia do egzekucji, komornik kontaktuje się z bankiem, w którym dłużnik ma konto. Komornik wydaje postanowienie o zajęciu, które nakazuje bankowi zablokowanie konta i przekazanie środków na rachunek komornika. Komornik może również zająć środki znajdujące się na koncie w momencie wydania postanowienia lub środki wpływające na konto w przyszłości. Do najczęściej występujących powodów zajęcia komorniczego konta dochodzi w sytuacjach:

Wyrok sądowy – sąd wydał wyrok nakazujący dłużnikowi zapłatę określonej sumy pieniędzy, a dłużnik nie dokonał spłaty w wyznaczonym terminie, wierzyciel może wystąpić do komornika o wszczęcie egzekucji. Komornik ma prawo zająć konto bankowe dłużnika w celu odzyskania należności.
Tytuł wykonawczy – komornik może zająć konto bankowe na podstawie tytułu wykonawczego, takiego jak nakaz zapłaty, postanowienie sądowe lub ugoda zawarta przed sądem. W przypadku braku spłaty zobowiązania na żądanie wierzyciela, komornik może podjąć działania egzekucyjne, w tym zajęcie konta bankowego.
Egzekucja administracyjna – w przypadku zaległości wobec organów administracji publicznej, takich jak podatki, składki zdrowotne czy opłaty sądowe, komornik może zostać upoważniony do przeprowadzenia egzekucji administracyjnej. W ramach tego procesu komornik ma prawo zająć konto bankowe dłużnika.
Umowa notarialna – Jeśli dłużnik nie dotrzymuje zobowiązań z umowy notarialnej, na żądanie wierzyciela komornik może przystąpić do egzekucji i zająć konto bankowe dłużnika.

Wbrew wielu mylnych teorii nie istnieje w Polsce możliwość otwarcia konta bankowego, które byłoby wolne od ewentualnego zajęcia komorniczego. Wszystko za sprawą systemu OGNIVO, do którego banki działające w Polsce są zobowiązane dostarczać informacje o posiadaczach rachunków bankowych. System tan umożliwia szybką wymianę informacji objętych tajemnicą bankową między bankami, a instytucjami uprawnionymi do pozyskiwania informacji o ich klientach (organy nadzoru, czy ścigania).

Czy komornik może zająć konto członka rodziny?

Wszelkie zajęcia komornicze kont bankowych możliwe są dzięki informacją pozyskanych ze wspomnianego systemu OGNIVO. Komornik nie ma prawa zająć konta osoby nie będącej stroną postępowania egzekucyjnego, czyli dłużnika. Osoby, które spodziewają się takiego zajęcia często rezygnują z posiadania własnego konta lub utrzymują takowe z zerowym saldem, a wypłaty wszelkich świadczeń (jak np. pensje) zlecają na konto członka rodziny np. rodzeństwu lub rodzicom.

To jednak nie do końca skuteczna metoda w przypadku pensji, ponieważ komornik po ustaleniu miejsca zatrudnienia dłużnika może zwrócić się z wnioskiem do pracodawcy o zajęcie wynagrodzenia. Jednak, aby nie pozbawiać dłużnika wszelkich środków do życia kwota zajęcia komorniczego z wynagrodzenia uzależniona jest od wysokości płacy minimalnej, a ta jest ruchoma i zmienia się na mocy rozporządzeń w zależności od sytuacji gospodarczej w kraju.

Podsumowując w teorii komornik nie powinien zajmować konta członka rodziny, ponieważ może takie działania podjąć wyłącznie w oparciu o dane dostępne w systemie OGNIOVO, a zatem wobec samego dłużnika. W zależności od sytuacji praktyka pokazuje jednak, że istnieją pewne sytuacje, w których zajęcie może dotknąć np. współmałżonka dłużnika.

Czy komornik może zająć konto współmałżonka?

W momencie zawarcia małżeństwa, o ile nie została sporządzona wcześniej stosowna intercyza powstaje wspólnota majątkowa. Teoretycznie wszelkie zobowiązania oraz zakupy wykonane w tym czasie traktowane są jako wspólne.

Jednak mimo to zgodnie z literą prawa ani mąż, ani żona nie powinna obawiać się zajęcia konta bankowego za długi współmałżonka. Jest jednak warunek, który musi zostać spełniony. Otóż druga osoba pozostająca w związku małżeńskim, która nie jest dłużnikiem nie mogła się przyczynić do powstania długu, ani nie mogła czerpać z niego korzyści (np. działania dłużnika nie mogły posłużyć na zaspokojenie potrzeb rodziny).

W praktyce jednak wielu komorników zapobiegawczo może zająć konto bankowe współmałżonka, nawet jeśli nie przyczynił się do powstania lub narastania długu. Wówczas należy zaskarżyć takie działanie i dochodzić swoich praw, co sprowadza się do udowodnienia, że nie mieliśmy nic wspólnego z powstałym zadłużeniem.

Czy komornik może zająć konto dziecka?

W żadnym wypadku w Polsce komornik nie może zająć konta dziecka, tj, osoby, która nie ukończyła jeszcze 18 roku życia za dług rodzica. Zgodnie z polskim prawem, konta bankowe dziecka są zabezpieczone przed egzekucją komorniczą w celu odzyskania długów rodziców. Oznacza to, że komornik nie ma uprawnień do zajęcia konta bankowego dziecka ani do przekazania środków z tego konta na spłatę długów rodzica.

Osoby niepełnoletnie mogą posiadać rachunek bankowy, ale oczywiście nie mogą go założyć samodzielnie. Może to zrobić wyłącznie rodzic lub opiekun prawny. Zwykle takie konto dla dziecka przypisane jest do głównego konta dla dorosłego w tym samym banku. Jednak konta bankowe dzieci są chronione, aby zapewnić dobro i zabezpieczenie środków przeznaczonych dla nich. Dzieci mają osobne konta bankowe, a środki na tych kontach są zazwyczaj dedykowane dla ich potrzeb, opieki i edukacji.

W przypadku egzekucji komorniczej, komornik może zajmować i wyegzekwować długi od rodziców lub innych dłużników, ale nie może dotknąć konta bankowego dziecka.

W drugą stronę również zadłużenie dziecka (o ile ukończyło 18 rok życia i w pełni odpowiada za swoje czyny) nie powinno skutkować postępowaniem i zajęciem komorniczym konta bankowego rodzica. Osoba osiągając pełnoletność w rozumieniu prawa staje się w pełni odpowiedzialna za swoje czyny, w tym zaciąganie zobowiązań oraz ponoszenie odpowiedzialności za brak ich

Czy komornik może zająć wspólne konto?

Okazuje się, że na mocy obowiązującego prawa komornik ma prawo zająć wspólne konto bankowe, w przypadku, w którym wobec tylko jednego z właścicieli tego konta prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Mówi o tym dokładnie art. 891. Kodeksu Postępowania Cywilnego:

Art. 891 [1] § 1

Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi można zająć wierzytelność z rachunku wspólnego prowadzonego dla dłużnika i osób trzecich. Dalsze czynności egzekucyjne prowadzone będą do przypadającego dłużnikowi udziału w rachunku wspólnym stosownie do treści umowy regulującej prowadzenie rachunku, którą dłużnik obowiązany jest przedłożyć komornikowi w terminie tygodnia od daty zajęcia. Przepisy o wyjawieniu majątku stosuje się odpowiednio. Jeżeli umowa nie określa udziału w rachunku wspólnym albo gdy dłużnik nie przedłoży umowy, domniemywa się, że udziały są równe. Po ustaleniu udziału dłużnika zwalnia się pozostałe udziały od egzekucji.

Art. 891 [2] § 1

Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim można prowadzić egzekucję z rachunku wspólnego dłużnika i jego małżonka.

Niestety w przypadku zajęcia komorniczego konta bankowego prowadzonego wspólnie nie ma znaczenia stopień spokrewnienia współwłaścicieli. Oznacza to, że komornik ma takie samo prawo zająć wspólne konto niezależnie, czy jego właścicielami są małżonkowie, czy np. wspólnicy.

Choć komornik ma prawo zająć wspólne konto bankowe, a więc zarówno środki dłużnika, jak i współposiadacza to ten drugi nie jest do końca bezbronny. Zgodnie z art. 891 [2] § 2 Kodeksu Postępowania Cywilnego możemy wystąpić o zwolnienie z egzekucji:

środków, które nie wchodzą do majątku osobistego dłużnika,
środków, które nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę, dochodów, uzyskanych z jego praw autorskich czy innych praw twórcy.

Art. 891 [2] § 2

Przepis § 1 nie wyłącza możliwości obrony małżonka dłużnika w drodze powództwa o zwolnienie od egzekucji, jeżeli na rachunku wspólnym małżonków zgromadzono środki, które nie wchodzą do majątku osobistego dłużnika, albo też środki, które nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.

Jeśli komornik zajmie konto, którego jesteśmy współwłaścicielem, ale to drugi z właścicieli konta jest dłużnikiem, a nie my to mimo to tytuł wykonawczy skierowany jest również do nas. Dzięki temu dowiadujemy się o zajęciu wspólnego konta i możemy podjąć kroki w celu wyjaśnienia naszego udziału w powstałym zadłużeniu i powstrzymać zajęcie przynajmniej naszej części kapitału.

Sytuacja inaczej się ma w przypadku pełnomocnictwa do konta bankowego. Pamiętajmy, że pełnomocnictwo do konta bankowego nie jest tym samym, co prowadzenie konta wspólnego. Osoba z pełnomocnictwem nie jest tak na prawdę właścicielem danego rachunku i nie ma takich samych praw do niego, jak osoba, która konto zakładała. Zatem, jeśli okaże się, że wobec pełnomocnika do konta jest prowadzone jakieś postępowanie egzekucyjne to właściwy posiadacz konta może czuć się bezpiecznie, ponieważ komornik nie ma prawa zająć jego rachunku.

Jeśli jednak to wobec właściciel konta bankowego jest dłużnikiem, w konsekwencji czego jego konto zostaje zajęte przez komornika to niestety pełnomocnicy do tego rachunku również tracą do niego dostęp.

Dziedziczenie długu po członku rodziny

Sytuacją, w której faktycznie komornik może zająć konto członka rodziny niebędącego dłużnikiem jest dziedziczenie długu. Dzieje się to w przypadku śmierci dłużnika i odziedziczeniu przez spadkobiercę pozostawionego przez zmarłego majątku wraz z ewentualnymi długami. Wówczas dług naszego krewnego tak naprawdę staje się naszym długiem, a więc w razie braku zaspokojenia oczekiwań wierzyciela to my jesteśmy stroną postępowania egzekucyjnego, a nasze konto bankowe nie jest już chronione przed zajęciem komorniczym.

Prawo dziedziczenia w Polsce jest również regulowane przez Kodeks Cywilny. Spadkobiercy dziedziczą zarówno aktywa (majątek) jak i pasywa (długi) osoby zmarłej, ale do pewnej wysokości. Dzięki zasadzie ograniczonej odpowiedzialności wartość odziedziczonego długu nie może przekroczyć wartości majątku.

PRZYKŁAD: odziedziczamy mieszkanie po krewnym o wartości 300 tys. zł, ale długi wynoszą 400 tys. zł. Zgodnie z prawem do spłacenia zostaje nam 300 tys. zł stanowiących wartość majątku. Pozostałe roszczenia o wartości 100 tys. zł pokrywa skarb państwa

Jeśli wartość długów przekracza wartość majątku, spadkobiercy mogą odmówić dziedziczenia. Według przepisów na podjęcie decyzji o przyjęciu spadku mamy do 6 miesięcy od otrzymania wiadomości o śmierci krewnego. Jeśli nie zgłosimy sprzeciwu to automatycznie spadek zostaje nam przekazany zarówno z majątkiem, jak i ewentualnymi długami.

Jeśli po śmierci krewnego odziedziczenie spadku dotyczy więcej niż jednej osoby to wierzyciel może skorzystać z tzw. odpowiedzialności solidarnej. Oznacza to, że przypadku, gdy spadkobiercy przyjmą spadek, są odpowiedzialni solidarnie za długi osoby zmarłej. Wierzyciel wówczas może dochodzić spłaty długu od dowolnego z nich lub od kilku z nich w całości lub częściowo.

Na spadkobiercy spoczywa dodatkowo obowiązek informacyjny. Oznacza to, że powinniśmy poinformować o spadku sąd oraz bank, w którym zmarły posiadał rachunek, a także powiadomić ewentualnych wierzycieli o zmarłej osobie. Wierzyciele mają prawo zgłosić swoje roszczenia wobec spadkobierców w określonym czasie.

Podsumowując

Jak widać zgodnie z literą prawa zajęcie komornicze konta bankowego członka rodziny teoretycznie nie jest możliwe. Jak się okazuje nawet w przypadku konta bankowego małżonka nie w każdym przypadku może dojść do egzekucji komorniczej. Praktyka jednak pokazuje, że w wielu postępowaniach komorniczych uprawniony urzędnik asekuracyjnie blokuje dostęp do rachunku bakowego również małżonka dłużnika. Wówczas to osoba poszkodowana takim zajęciem musi w odwołaniu udowadniać, że nie przyczyniła się do powstania lub narastania długu dłużnika.

Podobnie rzecz się ma w przypadku kont wspólnych należących do osób niespokrewnionych ze sobą. Komornik najczęściej jak najszybciej zajmuje całe konto po jego zidentyfikowaniu. W takiej sytuacji drugi właściciel konta musi zawnioskować o wyłączenie go oraz jego części aktywów z postępowania egzekucyjnego.

Warto mieć na uwadze, że choć istnieją podstawy prawane oraz procedury to każdy przypadek zajęcia komorniczego konta bankowego jest inny. Kiedy już pojawi się taka sytuacja warto każdorazowo skontaktować się z prawnikiem specjalizującym się w tej dziedzinie prawa.