Gwarancja bankowa polega na tym, że w określonym przypadku bank przejmuje na siebie spłatę wierzytelności. Zastosowanie gwarancji bankowej jest wtórne. Ma ono miejsce wtedy, gdy dłużnik nie jest w stanie sam wywiązać się ze swojego zobowiązania. Bywa, że finalnie gwarancja jest rozliczana za pośrednictwem innego banku niż ten będący gwarantem na umowie.
Gwarancje bankowe są dokładnie opisane w prawie. Prawną definicję można znaleźć artykule 81 Prawa Bankowego. W zdecydowanej większości przypadków gwarancja bankowa jest wykorzystywana przez przedsiębiorców. Nie ma jednak przeszkód, by o udzielenie gwarancji ubiegały się także osoby fizyczne.
Na ogół gwarancja bankowa jest wykorzystywana, kiedy finansowanie opiewa na wielkie sumy pieniędzy. W całym procesie uczestniczą trzy podmioty:
Praktyka pokazuje, że z gwarancji bankowej korzystają zarówno mniejsze, jak i większe przedsiębiorstwa. Stosuje się ją, by zniwelować ryzyko niewypłacalności kontrahenta. Gwarancja bankowa sprawia bowiem, że to ryzyko jest przenoszone na bank.
Często gwarancje bankowe zabezpieczają pożyczki. De facto jednak mogą one dotyczyć szeregu innych świadczeń. Przykładowo gwarancje bankowe mogą stanowić zabezpieczenie dla zapłaty za dostarczone produkty, czy wykonane usługi.
Udzielenie gwarancji może też tyczyć się należytego usunięcia wad i usterek, należytego wykonania kontraktu, czy zwrotu zaliczki. Gwarancja bankowa może też dotyczyć zabezpieczenia akcyzowego, celnego, leasingowego, czy przetargowego. Często gwarancje wykorzystuje się przy szeroko pojętych robotach budowlanych. De facto bank może w ramach gwarancji może przejąć na siebie praktycznie dowolne ryzyko handlowe.
Należy jednak mieć świadomość, że i sam bank może żądać zabezpieczenia. Może ono przyjąć formę poręczenia osób trzecich, czy zastawu nieruchomości. To ma wielkie znacznie, gdy dojdzie do faktycznego zrealizowania gwarancji bankowej i wypłaty świadczenia na rzecz beneficjenta gwarancji. Wtedy to bank może wykorzystać ustanowione zabezpieczenia.
Wyróżnia się dwa rodzaje gwarancji. Pierwsza z nich to gwarancja bankowa bezwarunkowa. Takowa oznacza, że na żądanie bank wypłaci beneficjentowi środki. Poniekąd więc wyegzekwowanie bezwarunkowej gwarancji bankowej jest proste.
Z kolei realizacja gwarancji bankowej warunkowej jest nieco bardziej skomplikowane. W tej sytuacji bank wypłaci środki beneficjentowi gwarancji, gdy tez spełni warunki zapisane we wcześniej zawartej umowie. Żądanie beneficjenta o zapłatę może się zatem okazać bezskuteczne, gdy któryś z warunków umownych nie został spełniony.
Można spodziewać się, że przy warunkowej gwarancji bankowej bank będzie skrupulatny. Przed podjęciem decyzji o wypłaceniu środków bank zweryfikuje zasadność takiego roszczenia. Z pewnością też sprawdzi, czy wszystkie wymagane dokumenty i załączniki zostały już przekazane.
Ustanowienie gwarancji bankowej jest poprzedzone dokładną analizą zdolności kredytowej. Zwykle jest ona bardziej rygorystyczna niż przy aplikowaniu o kredyty bankowe. Wynika to z tego, że gwarancja bankowo częstokroć opiewa na wysokie kwoty i z perspektywy banku jest związana z wysokim poziomem ryzyka.
Konieczne, pod rygorem nieważności, jest sporządzenie umowy w firmie pisemnej. Gwarancja bankowa zwykle dotyczy kluczowych umów handlowych i szeroko zakrojonych inwestycji. Umowa gwarancji bankowej może więc być niezwykle ważna i wpłynąć na przyszłość całej działalności gospodarczej.
Stąd przed złożeniem podpisu na gwarancji bankowej, należy ją dokładnie sprawdzić. Uwagę trzeba zwrócić na ewentualne umowy współtowarzyszące umowie o gwarancję. Zweryfikujemy więc zwłaszcza rodzaj gwarancji, wysokość sumy gwarancyjnej oraz czas i warunki jej obowiązywania.
Wszystkie zapisy w umowie powinny być jasne i jednoznaczne. Równie ważne jest to, aby zapisy dotyczące gwarancji bankowej precyzowały każdą możliwą w danym przypadku sytuacje. Im mniej będzie miejsca na swobodną interpretację, tym lepiej. Wskazane jest, by umowa gwarancji bankowej została zawczasu przeczytana przez radcę prawnego.
Gwarancja bankowa może przestać obowiązywać z różnych przyczyn. Do najczęstszych powodów należy:
Wszystkie szczegółowe informacje związane z gwarancją bankową oraz terminami i warunkami jej zakończenia powinniśmy znaleźć w umowie.
Często gwarancję bankową można zastąpić gwarancją ubezpieczeniową. Wtedy wypłatę rzecz beneficjenta gwarancji wykonuje towarzystwo ubezpieczeniowe, a nie bank. W przypadku gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych ogólna zasada działania jest identyczna. Jednocześnie jednak pojawia się kilka istotnych różnic.
Cecha | Gwarancja bankowa | Gwarancja ubezpieczeniowa |
Gwarant | Bank | Towarzystwo ubezpieczeniowe |
Podstawa prawna | Prawo Bankowe | Brak jednoznacznej definicji prawnej |
Formalności | Liczne, związane np. z zabezpieczeniem gwarancji | Relatywnie niewielkie |
Cena | Bywa względnie niska | Często wyższa niż przy gwarancji bankowej |
W niektórych przypadkach alternatywą dla gwarancji bankowej może też być akredytywa bankowa. Zasadniczo jest to forma płatności za transakcje handlowe. W tym przypadku podmiot uprawniony najpierw zgłasza się do banku po uzyskanie określonego świadczenia. To odwrotnie niż w przypadku gwarancji bankowej.
Przy gwarancji strona będąca beneficjentem najpierw zgłasza się przecież do swojego kontrahenta. Jeśli nie jest on w stanie zrealizować płatności, to dopiero wtedy beneficjent udaje się z wnioskiem o świadczenie pieniężne do banku. W praktyce gwarancja bankowa ma nieco szersze zastosowanie niż akredytywa.
Przeczytaj też: Czy można cofnąć przelew?
Przeczytaj też: Jakie są rodzaje kont bankowych?
1150 zł +4% do 50 tys. zł
Osoby nieposiadające konta osobistego w Santander Banku Polska od co najmniej 01.01.2022.
Od 01.01.2022
1150 zł
Łatwy