Jakie są rodzaje kart płatniczych? Czym różnią się karty bankowe?

Najprawdopodobniej sam niemal każdego dnia korzystasz z przynajmniej jednej karty płatniczej. Zwróć jednak uwagę, że karty bankowe są różne. Warto więc dowiedzieć się, jakie są rodzaje kart płatniczych. Ta wiedza może okazać się wysoce przydatna. W finansach osobistych wiedza to bowiem często najcenniejszy zasób. Przyjrzyjmy się zatem temu, jakie są karty płatnicze i co wyróżnia poszczególne z nich. To pomoże Ci dobrać optymalny zestaw kart bankowych.

Czym różnią się karty płatnicze?

Co do ogólnej zasady działania wszystkie karty bankowe są identyczne. Wykorzystujemy je do dokonywania płatności offline, a czasem i online czy wypłacania gotówki z bankomatów. Rodzaje kart bankowych dzieli się ze względu na:

• Źródło pochodzenia środków — mogą pochodzić ze źródeł własnych klienta lub zewnętrznych, np. od banku.
• Budowę i funkcjonalność — przez lata karty przeszyły szereg ewolucji, dziś można je spotkać także w wirtualnej wersji.
• Grupy docelowej — karty wydawane są zarówno osobom fizycznym, jak i przedsiębiorcom.
• Wydawcy — najczęściej ludzie korzystają z kart Visa lub MasterCard.
• Kolorystyki — wbrew pozorom barwa karty płatniczej nierzadko ma spore znaczenie.
• Zakresu geograficznego — poszczególne karty obsługują różne waluty i mogą być akceptowane w różnych regionach świata.
• Podmiotu operującego kartą — na ogół karty są wydawane przez banki, zdarzają się jednak wyjątki.

Wszystkie karty płatnicze łączą części wspólne. Każda karta ma przypisanego właściciela, datę ważności czy indywidualny numer.

Rodzaje kart płatniczych względem źródła środków

Korzystając z karty płatniczej, często wydaje się środki własne. Pieniądze pochodzą wtedy z konta osobistego lub firmowego. Równie dobrze przy płaceniu kartą można wykorzystywać fundusze pochodzące ze źródeł zewnętrznych, np. z banków. Stąd karty płatnicze dzielimy zwłaszcza na debetowe i kredytowe.

Karta debetowa

Gdy zakładasz konto osobiste, to bank zaproponuje Ci wyrobienie karty debetowej. Takowa będzie podpięta do twojego numeru rachunku. Karty debetowe podczas transakcji pobierają więc środki zgromadzone przez Ciebie na koncie. Zasadniczo maksymalnie możesz wydać tyle, ile masz zgromadzone na koncie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy masz aktywowany limit debetowy. Wtedy to przez kartę debetową możesz wydawać środki należące do banku. Zaciąga się wtedy małe pożyczki spłacane wraz z kolejnymi wpływami na konto.

Wedle danych Narodowego Banku Polskiego liczba kart debetowych w Polsce opiewa na około 40 mln. Karta debetowa to więc zdecydowanie najpopularniejsza karta płatnicza. Korzysta z niej niemal każdy. 

Karta kredytowa

Drugą najpowszechniejszą kartą płatniczą jest karta kredytowa. Ogólna zasada jej działania jest taka sama jak karty debetowej. Wystarczy ją przyłożyć np. do czytnika terminala sklepowego, by dokonać transakcji. Kluczowa różnica polega na tym, że środki wykorzystywane podczas płatności pochodzą od banku, a nie klienta. Gdy więc sięgamy po kartę kredytową, to zaciągamy kredyty. Maksymalna wartość kredytu zależy od limitu przyznanego przez bank.

O ile kartę debetową może otrzymać praktycznie każdy chętny, o tyle w przypadku karty kredytowej stawiane są wymagania. Przede wszystkim bank weryfikuje zdolność kredytową oraz historię kredytową. Dopiero po przeprowadzeniu takich analiz zostaje podjęta decyzja kredytowa. Stąd załatwienie karty kredytowej bywa nieco czasochłonne. Raz otrzymana karta tego typu może jednak przydać się wielokrotnie. To dodatkowe źródło środków dostępne o każdej porze do wysokości przyznanego limitu. Karty kredytowe mają duży atut, czyli okres bezodsetkowy.

Karta przedpłacona

Karty przedpłacone znane również jako prepaid są wariantem karty debetowej. Środki z karty prepaid nie są jednak powiązane z kontem osobistym, a z rachunkiem technicznym. Na takie konto techniczne przelewamy dowolną sumę środków, by później wydawać je właśnie przez płatności kartą.

Z kart przedpłaconych korzysta się po to, by lepiej zarządzać budżetem. Z jej użyciem nie wydamy więcej, niż wynosi ilość środków na przypisanym rachunku technicznym. To zwykle znacznie mniej niż na koncie osobistym powiązanym z kartą debetową. Karta prepaid często ma innego właściciela i użytkownika. 

Karta obciążeniowa

Karty obciążeniowe zwane też kartami charge działają podobnie do kart kredytowych. W ich przypadku także uzyskamy limit finansowy do wykorzystania. Płatności kartą charge pobierają zatem środki należące do banku.

Cechą wyróżniającą karty przedpłacane jest zwrot całości pożyczonej kwoty, zwykle raz w miesiącu. Spłata jest zautomatyzowana. Instytucja finansowa po prostu pobiera określoną ilość środków z rachunku wskazanego przez klienta. W Polsce najczęściej z tego rozwiązania korzystają przedsiębiorcy. Karty obciążeniowe pozwalają na sprawne rozliczanie wydatków pracowników.

Rodzaje kart płatniczych pod względem budowy i funkcjonalności

Na przestrzeni lat stosowane różne rodzaje kart płatniczych. Dawniej często spotykano karty embosowane. Na takowych wszelkie dane są wytłaczane. Stąd zwie się je często kartami wypukłymi. Korzystano z nich jeszcze przed erą terminali płatniczych.

Z kolei na kartach magnetycznych występuje specjalny pasek. To na nim zapisane są wszystkie dane dotyczące karty. Odczyt tych danych jest możliwy przy użyciu odpowiedniego czytnika. Z kolei do autoryzacji transakcji potrzebny jest kod PIN.

Choć karty magnetyczne były wygodne, to niekoniecznie zapewniały bezpieczeństwo. Przestępcy próbowali bowiem kopiować dane z pasków magnetycznych. Dlatego też z czasem powszechne stały się karty chipowe. Umiejscowienie w nich układu elektronicznego sprawiło, że karty te są niezwykle bezpieczne. 

Kolejną ewolucję przyniosły karty zbliżeniowe, znane też jako bezstykowe, które dziś są niezwykle popularne. Zwiększają one komfort użytkowania i szybkość transakcji. Zasadniczo przy płatnościach do 100 zł nie trzeba autoryzować transakcji kodem PIN. Wystarczy przyłożyć kartę zbliżeniową do czytnika. Poziom zabezpieczeń takiej transakcji również jest niezwykle wysoki. 

Warto też wiedzieć, że współczesne karty bankowe pozwalają na swobodne dokonywanie płatności w Internecie. Trzeba tylko podać potrzebne dane, w tym adres rozliczeniowy karty. Dlatego też numerów, kodów i innych informacji zapisanych na karcie nie można udostępniać do publicznego widoku.

Wirtualna karta płatnicza

Współcześnie karty płatnicze wcale nie muszą mieć postaci fizycznej. Coraz powszechniejsze stają się przecież ich wirtualne wersje. Karty wirtualne mogą zostać zintegrowane z telefonem, zegarkiem, czy opaską płatniczą. 

Wirtualne karty płatnicze mogą działać jako karty debetowe, kredytowe lub przedpłacone. Można nimi płacić dość podobnie jak kartami plastikowymi. Karta wirtualna może więc przydać się np. podczas zakupów w sklepie internetowym. Wtedy trzeba podać odpowiednie dane. Telefon z komunikacją NFC może zaś umożliwić dokonanie wygodnych płatności w sklepach stacjonarnych.

Karty płatnicze dla klientów indywidualnych i firm

Z kart płatniczych mogą korzystać wszyscy chcący dokonywać transakcji bezgotówkowych. Karty klientów indywidualnych i firmowych wyglądają praktycznie tak samo. Dostępna funkcjonalność również jest praktycznie identyczna. 

Różnica polega na warunkach kosztowych. Banki mają różne oferty kart debetowych i kart kredytowych dla poszczególnych grup klientów. W przypadku karty debetowej często można uniknąć kosztów. Ba, przy zakładaniu konta i wyrabianiu karty możesz nawet otrzymać sporą premię finansową. 

Karta Visa a karta Mastercard

Rodzaje kart płatniczych uwzględniają też podział na wydawców. W uproszczeniu na rynku mamy zaś do czynienia z duopolem. Około pół rynku należy do Visa, a pozostała część do kart Mastercard. Karty obu tych instytucji są powszechnie akceptowane w Polsce i na świecie. 

Karty Visa i Mastercard są do siebie bliźniaczo podobne. Dotyczy to między innymi wymiarów i wagi czy danych zawartych na plastiku. Różnice są niewielkie i tyczą się niuansów, które czasem mogą mieć znaczenie. Karty Visa i Mastercard mają inne procedury związane z przewalutowaniem. Obie te instytucje proponują też odmienne programy promocyjne.

Jakie znaczenie mają kolory kart płatniczych?

Kolory wpływają na nasze zmysły. Stąd i specjaliści od marketingu skrupulatnie dobierają barwy swoich produktów. Taka sytuacja ma miejsce również w przypadku kart płatniczych. Rodzaje kart płatniczych ze względu na kolor są następujące:

• Srebrne (karty silver) — to karty dla klientów uzyskujących ponadprzeciętne dochody. Korzyścią ze srebrnej karty może przykładowo okazać się dostęp do specjalnych programów rabatowych.
• Złote (karty gold)— ten produkt dedykowany jest klientom zamożnym. Mając np. kartę płatniczą w złotej wersji, można w banku uzyskać wsparcie konsjerża.
• Platynowe (karty platinum)— w tym przypadku klient otrzymuje wyjątkową i spersonalizowaną ofertę. Karta kredytowa w platynowej wersji to przykładowo dostęp do limitu kredytowego opiewającego na setki tysięcy złotych.
• Czarne (karty black) —  najbardziej prestiżowe karty płatnicze mają czarny kolor. Posiadacze takich kart są traktowani przez banki w wyjątkowo sposób. Czarna karta to symbol statusu. Mogą ją uzyskać wyłącznie wyjątkowo bogaci ludzie.

Rzecz jasna powyższy podział jest umowny. Poszczególne banki rozróżniają karty w odmienny sposób. Praktycznie zawsze jednak kolor ma znaczenie. Z zasady czarne i platynowe karty zapewniają największe możliwości. Kolorystyka ma znacznie zwłaszcza w przypadku kart kredytowych.

Spersonalizowane karty debetowe

W klasycznym ujęciu kolor karty płatniczej definiuje poziom prestiżu. Przykładowo biała karta debetowa jest użytkowana w danym banku przez „standardowych” klientów, a czarna jest zarezerwowana wyłącznie dla VIP-ów. 

Coraz częściej można jednak dość swobodnie określić nie tylko kolorystykę, ale i całą warstwę graficzną. Banki coraz częściej umożliwiają bowiem wybranie designu karty. Przykładowo w PKO BP możesz wyrobić kartę przedstawiającą np. zjawiska naturalne, samochody lub logo klubów piłkarskich.

Zakres geograficzny akceptacji kart

Współcześnie wydawane karty płatnicze są akceptowane międzynarodowo. Jeśli wyrobisz kartę Visa lub Mastercard w polskim banku, to możesz nią swobodnie płacić w różnych regionach świata. Przed wyjazdem zwłaszcza do egzotycznych krajów warto jednak przeanalizować sytuację. Na wszelki wypadek poza kartą płatniczą lepiej mieć przy sobie również gotówkę.

Powszechne stają się też karty wielowalutowe. Przykładowo wystarczy, że masz jedną kartę debetową, byś mógł płacić np. w złotówkach, euro i funtach. Środki zostają wtedy pobierane z odpowiedniego rachunku walutowego.

Kto oferuje karty płatnicze?

Karty płatnicze do przede wszystkim domena banków. Kartę bankową ma praktycznie każdy Polak. Sporo z nich korzysta z nich niemal codziennie. Karty debetowe pochodzące od banków są wręcz niezbędne do funkcjonowania we współczesnym świecie. Z kolei karty kredytowe mogą okazać się korzystnym źródłem kredytowania.

Czasem jednak możesz natrafić także i na karty płatnicze z sektora fintech. Pozabankowe instytucje finansowe szczególnie często proponują karty kredytowe w wersji wirtualnej. Na rynku pozabankowym łatwiej otrzymać kartę tego typu. Miej jednak świadomość, że przeważnie atrakcyjniejsze warunki finansowe otrzymasz w banku.

Chcesz być na bieżąco z promocjami bankowymi? Dołącz do -> naszej grupy na Facebooku <-, a wtedy żadna fajna oferta Ci nie ucieknie!

21 września 2023 • Finanse codzienne – poradniki

Dlaczego potrzebujesz osobnej karty do płatności online?

11 lipca 2023 • Finanse codzienne – poradniki

Jak płacić zegarkiem?

3 stycznia 2024 • Finanse codzienne – poradniki

Ile idzie przelew z zagranicy na polskie konto?

21 kwietnia 2023 • Konta osobiste – poradniki

Jaki to bank? Sprawdź przed wykonaniem przelewu, czy podajesz dobry numer konta bankowego.