Karty płatnicze w praktyce – analiza funkcjonalna kart kredytowych i debetowych

Agnieszka Boreczek
Studiowałam dziennikarstwo i pracowałam jednocześnie w banku. 10 lat później …
[email protected]

Czym płacić? Kartą kredytową, czy debetową? A co, jeśli powiem Ci, że te dwa narzędzia nie muszą być używane zamiennie, ale uzupełniająco? Możesz mieć kartę do konta i korzystać z niej w ramach własnych zgromadzonych środków, albo posłużyć się kartą kredytową i limitem przyznanym przez bank. Jednak będzie to możliwe tylko wtedy, gdy o kartę zawnioskujesz, a bank w oparciu m.in. o historię w BIK wyda decyzję. Poznaj bliżej dwa popularne instrumenty płatnicze!

Karta debetowa – natychmiastowy dostęp do środków własnych

Karta debetowa umożliwia realizację transakcji z wykorzystaniem środków dostępnych na rachunku bankowym. Jej działanie opiera się na bezpośrednim powiązaniu z kontem – każda operacja powoduje natychmiastowe pomniejszenie salda. Jeżeli rachunek nie zawiera wystarczających środków, płatność nie zostanie zrealizowana, chyba że aktywowano limit debetowy.

Charakterystyka:

• umożliwia płatności bezgotówkowe oraz wypłaty gotówki,
• wydawana standardowo przy otwieraniu konta osobistego,
• nie wymaga oceny zdolności kredytowej,
• najczęściej bezpłatna przy spełnieniu podstawowych warunków aktywności.

Karta debetowa stanowi podstawowe narzędzie płatnicze, szczególnie przydatne w codziennych transakcjach, w których użytkownik korzysta wyłącznie z własnych środków.

Karta kredytowa – instrument oparty na limicie przyznanym przez bank

W przeciwieństwie do karty debetowej karta kredytowa nie korzysta z dostępnych środków klienta, lecz z limitu kredytowego udostępnionego przez bank. Transakcje realizowane tą kartą skutkują powstaniem zobowiązania, które należy uregulować w określonym terminie.

Główne cechy:

• środki nie pochodzą z konta klienta, lecz z limitu kredytowego,
• możliwość uniknięcia odsetek przy spłacie w okresie bezodsetkowym,
• wpływa na historię kredytową – pozytywnie lub negatywnie,
• wymaga pozytywnej oceny zdolności kredytowej.

Karta kredytowa może pełnić funkcję zabezpieczenia płynności finansowej, jednak jej użytkowanie wymaga dyscypliny i regularnych spłat.

Najważniejsze różnice między kartą debetową a kredytową

Karta debetowa i kredytowa różnią się fundamentalnie pod względem źródła dostępnych środków oraz zasad korzystania.

Korzystając z karty debetowej, użytkownik ma dostęp wyłącznie do własnych środków zgromadzonych na rachunku osobistym. Transakcje są realizowane tylko w granicach aktualnego salda, chyba że został wcześniej aktywowany limit debetowy. Przyznanie karty debetowej nie wymaga badania zdolności kredytowej, co sprawia, że może być ona wydana nawet osobom niepełnoletnim, np. w ramach konta młodzieżowego. Jej użycie nie wpływa na historię kredytową, a odsetki nie są naliczane, ponieważ nie dochodzi do zadłużenia (poza sytuacją wykorzystania debetu).

Karta kredytowa natomiast opiera się na limicie przyznanym przez bank – użytkownik korzysta z pieniędzy instytucji finansowej, a nie ze środków własnych. Wydanie tej karty poprzedza analiza zdolności kredytowej, obejmująca m.in. dochody i historię spłat. Prawidłowe korzystanie z karty kredytowej, w tym terminowa spłata zadłużenia, wpływa pozytywnie na historię kredytową. Należy jednak pamiętać, że w przypadku braku spłaty całości zadłużenia w ustalonym okresie bezodsetkowym, naliczane są odsetki zgodnie z obowiązującą stawką.

Jak wygląda procedura uzyskania karty płatniczej?

W przypadku karty debetowej formalności są zredukowane do minimum. Zazwyczaj zostaje ona wydana przy otwieraniu rachunku osobistego, bez konieczności spełniania dodatkowych warunków. Bank nie weryfikuje zdolności kredytowej klienta, a sama karta może być przyznana także osobom niepełnoletnim.

Proces uzyskania karty kredytowej jest bardziej sformalizowany. Wymaga złożenia odrębnego wniosku oraz przejścia przez etap oceny zdolności kredytowej, który obejmuje analizę dochodów, historii kredytowej i innych zobowiązań finansowych. Choć cały proces można zazwyczaj przeprowadzić online, decyzja banku nie jest natychmiastowa – na wydanie karty zwykle trzeba poczekać od kilku do kilkunastu dni roboczych.

Ile kosztuje korzystanie z kart płatniczych?

W przypadku kart debetowych banki najczęściej nie pobierają opłat, pod warunkiem minimalnej aktywności klienta (np. kilku transakcji miesięcznie). Karty kredytowe mogą wiązać się z opłatą roczną, odsetkami od zadłużenia oraz dodatkowymi kosztami, np. za transakcje gotówkowe lub przewalutowanie. Duże znaczenie ma terminowa spłata wykorzystanego limitu, co pozwala uniknąć naliczenia odsetek.

Jaką kartę wybrać?

Decyzja o wyborze karty powinna zależeć od indywidualnych potrzeb i preferencji w zakresie zarządzania finansami. Karta debetowa to rozwiązanie bezpieczne, przejrzyste i niegenerujące ryzyka zadłużenia – odpowiednie dla osób preferujących pełną kontrolę nad wydatkami. Karta kredytowa natomiast może pełnić rolę bufora finansowego oraz wspierać budowanie historii kredytowej, o ile jest używana odpowiedzialnie.