Czym jest gwarancja bankowa i kiedy warto ją ustanowić?

Czasem gwarancja bankowa decyduje o tym, czy uda się uzyskać pożyczkę lub świadczenie innego typu. Jest to narzędzie wykorzystywane zwłaszcza przy szukaniu finansowania na inwestycje o wysokiej wartości. Z perspektywy pożyczkodawcy gwarancja pożyczkowa zmniejsza poziom ryzyka. W konsekwencji pojawia się większa szansa na to, że zdecyduje się on nam pożyczyć pieniądze na atrakcyjnych warunkach.

Na czym polega gwarancja bankowa?

Gwarancja bankowa polega na tym, że w określonym przypadku bank przejmuje na siebie spłatę wierzytelności. Zastosowanie gwarancji bankowej jest wtórne. Ma ono miejsce wtedy, gdy dłużnik nie jest w stanie sam wywiązać się ze swojego zobowiązania. Bywa, że finalnie gwarancja jest rozliczana za pośrednictwem innego banku niż ten będący gwarantem na umowie.

Gwarancje bankowe są dokładnie opisane w prawie. Prawną definicję można znaleźć artykule 81 Prawa Bankowego. W zdecydowanej większości przypadków gwarancja bankowa jest wykorzystywana przez przedsiębiorców. Nie ma jednak przeszkód, by o udzielenie gwarancji ubiegały się także osoby fizyczne.

Kogo dotyczą gwarancje bankowe?

Na ogół gwarancja bankowa jest wykorzystywana, kiedy finansowanie opiewa na wielkie sumy pieniędzy. W całym procesie uczestniczą trzy podmioty:

• Bank, który będzie gwarantował spłatę pożyczki lub realizację innego świadczenia. Na bank przenoszone jest więc ryzyko. Dlatego wymaga on wniesienia opłat za gwarancje bankowe. Koszty są zawsze ustalane indywidualnie. Kluczowe znaczenie ma tu poziom finansowy ponoszonego ryzyka. Podczas udzielania gwarancji prowizja jest zwykle ustalana do poziomu kilku procent wartości gwarancji.
• Beneficjent gwarancji, np. pożyczkodawca. Ten podmiot na początku będzie żądał zwrotu zobowiązania od pożyczkobiorcy. Jeśli ściągnięcie należności nie będzie możliwe, to beneficjent gwarancji zgłosi się do banku po świadczenie pieniężne.
• Kontrahent beneficjenta gwarancji, przykładowo pożyczkobiorca. Z jego perspektywy gwarancja bankowa przynosi dwie korzyści. Po pierwsze zwiększa jego wiarygodność finansową w oczach beneficjenta gwarancji. Po drugie gwarancja bankowa może okazać się pomocna, gdy faktycznie pojawi się problem ze spłatą zadłużenia.

Praktyka pokazuje, że z gwarancji bankowej korzystają zarówno mniejsze, jak i większe przedsiębiorstwa. Stosuje się ją, by zniwelować ryzyko niewypłacalności kontrahenta. Gwarancja bankowa sprawia bowiem, że to ryzyko jest przenoszone na bank.

Kwestie zabezpieczeń gwarancji bankowej

Często gwarancje bankowe zabezpieczają pożyczki. De facto jednak mogą one dotyczyć szeregu innych świadczeń. Przykładowo gwarancje bankowe mogą stanowić zabezpieczenie dla zapłaty za dostarczone produkty, czy wykonane usługi. 

Udzielenie gwarancji może też tyczyć się należytego usunięcia wad i usterek, należytego wykonania kontraktu, czy zwrotu zaliczki. Gwarancja bankowa może też dotyczyć zabezpieczenia akcyzowego, celnego, leasingowego, czy przetargowego. Często gwarancje wykorzystuje się przy szeroko pojętych robotach budowlanych. De facto bank może w ramach gwarancji może przejąć na siebie praktycznie dowolne ryzyko handlowe.

Należy jednak mieć świadomość, że i sam bank może żądać zabezpieczenia. Może ono przyjąć formę poręczenia osób trzecich, czy zastawu nieruchomości. To ma wielkie znacznie, gdy dojdzie do faktycznego zrealizowania gwarancji bankowej i wypłaty świadczenia na rzecz beneficjenta gwarancji. Wtedy to bank może wykorzystać ustanowione zabezpieczenia.

Jakie są rodzaje gwarancji bankowych?

Wyróżnia się dwa rodzaje gwarancji. Pierwsza z nich to gwarancja bankowa bezwarunkowa. Takowa oznacza, że na żądanie bank wypłaci beneficjentowi środki. Poniekąd więc wyegzekwowanie bezwarunkowej gwarancji bankowej jest proste.

Z kolei realizacja gwarancji bankowej warunkowej jest nieco bardziej skomplikowane. W tej sytuacji bank wypłaci środki beneficjentowi gwarancji, gdy tez spełni warunki zapisane we wcześniej zawartej umowie. Żądanie beneficjenta o zapłatę może się zatem okazać bezskuteczne, gdy któryś z warunków umownych nie został spełniony.

Można spodziewać się, że przy warunkowej gwarancji bankowej bank będzie skrupulatny. Przed podjęciem decyzji o wypłaceniu środków bank zweryfikuje zasadność takiego roszczenia. Z pewnością też sprawdzi, czy wszystkie wymagane dokumenty i załączniki zostały już przekazane.

Jak ustanowić gwarancję bankową?

Ustanowienie gwarancji bankowej jest poprzedzone dokładną analizą zdolności kredytowej. Zwykle jest ona bardziej rygorystyczna niż przy aplikowaniu o kredyty bankowe. Wynika to z tego, że gwarancja bankowo częstokroć opiewa na wysokie kwoty i z perspektywy banku  jest związana z wysokim poziomem ryzyka. 

Konieczne, pod rygorem nieważności, jest sporządzenie umowy w firmie pisemnej. Gwarancja bankowa zwykle dotyczy kluczowych umów handlowych i szeroko zakrojonych inwestycji. Umowa gwarancji bankowej może więc  być niezwykle ważna i wpłynąć na przyszłość całej działalności gospodarczej.

Stąd przed złożeniem podpisu na gwarancji bankowej, należy ją dokładnie sprawdzić. Uwagę trzeba zwrócić na ewentualne umowy współtowarzyszące umowie o gwarancję. Zweryfikujemy więc zwłaszcza rodzaj gwarancji, wysokość sumy gwarancyjnej oraz czas i warunki jej obowiązywania. 

Wszystkie zapisy w umowie powinny być jasne i jednoznaczne. Równie ważne jest to, aby zapisy dotyczące gwarancji bankowej precyzowały każdą możliwą w danym przypadku sytuacje. Im mniej będzie miejsca na swobodną interpretację, tym lepiej. Wskazane jest, by umowa gwarancji bankowej została zawczasu przeczytana przez radcę prawnego.

Do kiedy gwarancja bankowa jest ważna?

Gwarancja bankowa może przestać obowiązywać z różnych przyczyn. Do najczęstszych powodów należy:

• Przekroczenie terminu. Każdą gwarancję bankową zawiera się na czas określony. Kiedy więc minie konkretny termin gwarancji, to zobowiązanie banku przestaje być aktualne.
• Spłata zobowiązania przez kontrahenta. To często z tego powodu umowa gwarancji bankowej przestaje obowiązywać. W tym przypadku kontrahent samodzielnie spłaca zobowiązanie stronie, która była beneficjentem gwarancji. Bank nie musiał więc nikomu wypłacać żadnych pieniędzy.
• Spełnienie indywidualnych warunków. Strony mogą ustalić inne warunki, których spełnienie jest równoznaczne z końcem obowiązywania gwarancji bankowej.

Wszystkie szczegółowe informacje związane z gwarancją bankową oraz terminami i warunkami jej zakończenia powinniśmy znaleźć w umowie.

Gwarancje bankowe a gwarancje ubezpieczeniowe

Często gwarancję bankową można zastąpić gwarancją ubezpieczeniową. Wtedy wypłatę rzecz beneficjenta gwarancji wykonuje towarzystwo ubezpieczeniowe, a nie bank. W przypadku gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych ogólna zasada działania jest identyczna. Jednocześnie jednak pojawia się kilka istotnych różnic.

W niektórych przypadkach alternatywą dla gwarancji bankowej może też być akredytywa bankowa. Zasadniczo jest to forma płatności za transakcje handlowe. W tym przypadku podmiot uprawniony najpierw zgłasza się do banku po uzyskanie określonego świadczenia. To odwrotnie niż w przypadku gwarancji bankowej.  

Przy gwarancji strona będąca beneficjentem najpierw zgłasza się przecież do swojego kontrahenta. Jeśli nie jest on w stanie zrealizować płatności, to dopiero wtedy beneficjent udaje się z wnioskiem o świadczenie pieniężne do banku. W praktyce gwarancja bankowa ma nieco szersze zastosowanie niż akredytywa.

Nie przegap

21 listopada 2024 • Konta osobiste

650 zł za Konto Millennium 360º w promocji Banku Millenium.

Zostało 71 dni

18 listopada 2024 • Konta osobiste

Ponownie do 700 zł z Kontem Otwartym na Ciebie Banku BNP Paribas +400 zł w Bezcennych Chwilach

Zostało 24 dni

Przeczytaj też: Czy można cofnąć przelew?

Przeczytaj też: Jakie są rodzaje kont bankowych?