Blokada środków na koncie bankowym polega po prostu na tym, że właściciel traci możliwość swobodnego zarządzenia kapitałem zgromadzonym na rachunku. Zablokowane zostają wcześniej zgromadzone środki oraz te wpłacone na rachunek już po nałożeniu blokady.
Banki są zobligowane do blokady środków w sytuacjach ściśle określonych przepisami prawa. Na ogół bank jest tylko wykonawcą blokady, a nie inicjatorem. Blokada zazwyczaj jest zlecana na podstawie wniosków pochodzących od szeroko pojętych instytucji państwowych.
Zasadniczo bank nie ma żadnego obowiązku poinformowania klienta o tym, że na jego rachunek bankowy została nałożona blokada. Stosowna informacja powinna zostać przesłana od podmiotu składającego wniosek o nałożenie blokady.
Informacja o zablokowaniu konta może więc być przesłana np. przez pracownika sądu. Zdarza się jednak, że ten komunikat nie dociera jednak do odbiorcy. Jest tak dlatego, iż informacje o nałożeniu blokady zwykle przesyła się listownie. Tymczasem dane kontaktowe konkretnej osoby w urzędach mogą okazać się nieaktualne.
Kwestia blokady konta jest określona zwłaszcza w ustawie z 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Znaczenia ma też Kodeks Postępowania Cywilnego. Wśród instytucji uprawnionych do nałożenia blokady środków konta bankowego pojawia się zwłaszcza:
Szczególnie często blokada środków na koncie ma miejsce z inicjatywy komornika sądowego. Czasem też sam bank może zarządzić zablokowanie konta. Zezwala mu na to ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Należy podkreślić, że bank nie może nałożyć żadnych opłat na właściciela rachunku za ustanowienie blokady konta. Tak właśnie stwierdził Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tymczasem Komisja Nadzoru Finansowego stwierdziła, że bank nie może zablokować większej ilości środków niż wysokość zadłużenia odpowiedzialnego za zablokowanie rachunku.
Blokada rachunku bankowego zwykle jest efektem pojawienia się przeterminowanych zobowiązań finansowych. Powodem może zatem okazać się choćby brak opłacenia rat za kredyty gotówkowe i hipoteczne. Blokada środków może też zostać zlecona, gdy ktoś ma zaległości podatkowe lub nieopłacone mandaty.
Ponadto bank może nałożyć blokadę, gdy ma uzasadnione obawy, że środki pochodzą z działalności przestępczej. Wraz z tym bank powiadamia właściwe organy o zaistniałej sytuacji. Zwykle kontakt nawiązywany jest z prokuratorem.
Blokada konta, przynajmniej tymczasowa może jeszcze nastąpić w sytuacjach nadzwyczajnych. Przykładem jest tu wojna lub stan wyjątkowy. Podczas takich nadzwyczajnych sytuacji możliwe jest przecież to, że systemy bankowe przez jakiś czas przestaną poprawnie funkcjonować. Całe szczęście takie sytuacje są bardzo rzadko spotykane. Ponadto polskie prawo dość dokładnie określa prawa i obowiązki banków w sytuacjach nadzwyczajnych.
Komornicy sądowi wraz z rozpoczęciem egzekucji komorniczej składają wniosek do banku o nałożenie blokady środków na koncie. Powołują się przy tym na zapisy Kodeksu Postępowania Cywilnego. Od tego momentu korzystanie z przynajmniej części zgromadzonych środków staje się niemożliwe.
Właściciel konta o blokadzie powinien zostać poinformowany listownie przez komornika. Bywa jednak, że o utracie dostępu do swoich środków dowiaduje się nieco przypadkiem. Przykładowo okaże się, że płatność w sklepie terminalem okazuje się niemożliwa.
W przypadku blokady komorniczej kontakt z bankiem nie przyniesie żadnych efektów. Należy za to skontaktować się z komornikiem sądowym. Raczej nie jest to wyjątkowo przyjemne, jednak komunikacja i współpraca są podstawą tego, by odblokowanie konta stało się możliwe.
Podstawowym warunkiem jest jednak spłata zaległych zobowiązań finansowych. Po uporaniu się z problematycznym zadłużeniem blokada środków na koncie bankowych powinna zostać bezzwłocznie usunięta.
Proces zdejmowania blokady środków nałożonych przez innych przedstawicieli władz niż komornik przebiega podobnie. Jeśli przykładowo na koncie bankowym pojawiła się blokada zarządzona przez Urząd Skarbowy, to trzeba skontaktować się z tym urzędem. Sama blokada zostanie zaś usunięta po spłacie zaległości podatkowych lub mandatu skarbowego.
Odrębną specyfikę ma blokada konta w przypadku podejrzenia przestępstwa. Ma ona miejsce, gdy bank ma uzasadnione podejrzenia, że środki na rachunku pochodzą z nielegalnego źródła. Bank może przykładowo podejrzewać, że pieniądze pochodzą z defraudacji finansowych lub też są wykorzystywane do celów terrorystycznych.
Wtedy to całe konto bankowe zostaje zablokowane. Jednocześnie bank przekazuję informacje o swoich podejrzeniach policji, prokuratorowi czy Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej. Bank powinien przekazać takim organom wyłącznie niezbędne informacje i dochować tajemnicy bankowej.
Zasadniczo w przypadku podejrzenia przestępstwa bank może dokonać blokady krótkoterminowej, np. na kilka dni. Blokada może jednak zostać przedłużona choćby na wniosek prokuratora. Właściciel konta chcący zdjąć tego typu blokadę powinien udowodnić, że uzbierane środki pochodzą z legalnego źródła.
Prawo bankowe określa tzw. kwotę wolną od zajęcia, która obowiązuje w każdym kolejnym miesiącu. Jest to kwota, która nie powinna zostać objęta blokadą na rachunku bankowym. Kwota wolna o zajęcia jest określana na poziomie 75% minimalnego wynagrodzenia brutto. To oznacza, że w pierwszej połowie 2023 roku kwota wolna od zajęcia na koncie bankowym wynosi 2617,5 zł.
Kwota wolna od zajęcia jest naliczana na jedną osobę, a nie jeden rachunek bankowy. Innymi słowy, limit obowiązuje na wszystkie zgromadzone oszczędności osoby fizycznej. Trzeba też mieć świadomość, że kwota wolna od zajęcia nie dotyczy kont firmowych. Ponadto w przypadku zaległości alimentacyjnych blokada środków na koncie bankowym może być całkowita bez uwzględnienia kwoty wolnej.
Jednocześnie Kodeks Postępowania Cywilnego określa świadczenia pieniężne zwolnione z blokady. Obejmuje tu środki z programu 500+, świadczenia rodzinne i świadczenia pieniężne wypłacane z Pomocy Społecznej oraz dodatki pielęgnacyjne, porodowe i dla sierot zupełnych. Zwolnienie z blokady są też otrzymywane świadczenia alimentacyjne. Czasem trzeba jednak uzyskać stosowne zaświadczenie np. o otrzymaniu wsparcia np. z Pomocy Społecznej. Następnie takie zaświadczenie trzeba przekazać stronie, która nałożyła blokadę, np. komornikowi.
Jeśli właściciel konta bankowego nie zgadza się z zasadnością nałożenia blokady środków na koncie bankowym, to ma prawo wnieść sprzeciw. W tym celu należy skontaktować się z komornikiem sądowym lub innymi podmiotem, który złożył wniosek o nałożenie blokady.
Zażalenie należy złożyć, jak najszybciej. Najlepiej jest więc bezzwłocznie skontaktować się np. z komornikiem. Wskazane jest też to, by wszelkie próby kontaktu i składania zażaleń miały potwierdzenie w formie pisemnej. Naturalnie dłużnik ma też prawo wnieść skargę na komornika. Stosowny wniosek powinien zostać złożony do sądu, przy którym działa dany komornik.
W przypadku blokowania konta przy podejrzeniu wykorzystania środków do nielegalnych działań bank powinien działać w tzw. dobrej wierze. Istnieje jednak ewentualność, że zablokowanie środków było bezzasadne, przez co właściciel konta poniesie stratę. W takich przypadkach ma on prawo żądać rekompensaty za zaistniałą szkodę. Z zasady taka rekompensata nie jest jednak wypłacana przez bank, a przez Skarb Państwa.
Czas zablokowania środków na rachunku bankowym zależy od specyfiki konkretnej sprawy. Znaczenie ma to, z jakich powodów została nałażona blokada. Tak naprawdę jednak najwięcej zależy od reakcji właściciela konta.
Najważniejsze jest to, by uporać się z przyczyną, przez którą ustanowiona została blokada środków na koncie bankowym. Zazwyczaj trzeba po prostu spłacić przeterminowane zadłużenie. Dobrze też pozostać w stałym kontakcie z podmiotem, który założył blokadę na rachunku bankowym, np. komornikiem. Przy sprawnym działaniu z problemem można uporać się relatywnie szybko, a blokada środków na koncie przestanie obowiązywać praktycznie z dnia na dzień.
Inaczej ta kwestia prezentuje się, gdy blokada na koncie bankowym została ustanowiona przez bank. Czasem blokada jest cofnięta automatycznie przez instytucję finansową. Tak będzie, gdy szybko okaże się, że podejrzenia banku wobec jakiejś transakcji okazały się bezzasadne. Bywa jednak, że blokada środków na koncie bankowym z powodu podejrzenia przestępstwa trwa długo. Rachunek może bowiem zostać odblokowany dopiero po wyjaśnieniu wszelkich podejrzeń. W rzadkich przypadkach miejsce ma nawet rozprawa sądowa. W jej trakcie właściciel rachunku powinien dowieść swojej niewinności.
Gdy konto zostało zablokowane to korzystanie ze standardowych usług bankowych, np. przelewów jest utrudnione. Zdarzyć może się jednak, że konto wcale nie jest zablokowane, a i tak nie można wykonać przelewu. Wśród przyczyn takiej sytuacji pojawiają się:
W tego typu przypadkach można np. zadzwonić na infolinię banku, by uzyskać precyzyjne informacje.
Postępowanie komornicze, podejrzenie przestępstwa czy Urząd Skarbowy i zablokowane środki pieniężne — blokada rachunku bankowego nigdy nie jest niczym przyjemnym. Warto jednak zachować spokój i asertywność oraz pamiętać zwłaszcza o następujących kwestiach:
Pewnym pocieszeniem jest też to, że przy zazwyczaj przy sprawnym działaniu blokada środków na koncie bankowym może zostać szybko anulowana.
Przeczytaj też: Ile kosztuje korzystanie z promocji bankowych?
Przeczytaj też: Słowniczek pojęć dotyczący promocji bankowych?
300 zł + 7%
Klienci, którzy nie posiadali konta w Banku Pekao od 01.04.2022.
od 01.04.2022
150 zł + 150 zł
Bardzo łatwy